अकोला : संत्रा, मोसंबी, लिंबू उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी आता चिंता वाढवणारी बातमी समोर आली आहे. कारण विदर्भ, मराठवाडा आणि पश्चिम महाराष्ट्रामध्ये ग्रीनिंग जातीच्या रोगाची नोंद झालीय. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी वेळीच त्यावर उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. अकोल्याच्या कृषी विद्यापीठाने या संदर्भात आवाहन केले आहे. ग्रीनिंग हा सार्वत्रिक म्हणजे जिथे फळबाग लागवड केली जातेय, त्या भागात हा रोग आढळून येतोय. अकोला जिल्ह्यात तसेच अमरावती जिल्ह्यातील अचलपूर सारख्या भागात या रोगाचा प्रादुर्भाव दिसून आलाय. विदर्भातील अनेक भागात ग्रीनिंग अथवा मंदर्हास या रोगाचा प्रकोप दिसून येत असून दिवसेंदिवस रोगाचा प्रादुर्भाव वाढत चाललाय. या रोगामुळे लिंबूवर्गीय फळांच्या उत्पादनावर मोठ्या प्रमाणावर परिणाम होतोय. दरम्यान ग्रीनिंग मुळे झाडांना कमी आणि लहान आकाराचे फळ लागतात, तसेच झाड पूर्णपणे नष्ट होण्याच्या मार्गावर असते. अशी आहेत लक्षणं ग्रीनिंगग्रस्त असलेल्या पानांमध्ये पिवळ्या रंगाचा धब्बा डाग असतोय. जो पानाच्या दोन्ही बाजूंना सारखा नसतो तसेच पानांची मधातली शिरा फुगीर होते. काहीवेळेस पानांच्या शिरांचा हिरवेपणा नाहीसा होऊन पिवळ्याधमक पानांमध्ये गर्द हिरवे ठिपके दिसून पडतात. फळांचा देठाकडील भाग नारंगी-पिवळा होतो, तर खालचा भाग हा हिरवाच राहतोय अन् फळे आकाराने लहान राहून त्यांची वाढ असमतोल होते. असा पसरतोय ग्रीनिंग ग्रीनिंग हा रोग कँडीडेटस लिबेरीबॅक्टर एशियाटीक्स या सूक्ष्म जीवाणूमुळे होतोय. जिवाणूचा शिरकाव झाडांमध्ये झाल्यानंतर झाड जिवंत असेपर्यंत तो सक्रीय राहतोय. संक्रमित डोळे कांडी कलमचा उपयोग केल्यास रोगाचा प्रसार होतो. सदर रोगग्रस्त कलमा शेतात लागवड केल्यानंतर सीलिंग रोग प्रसार दुय्यम प्रसार सिट्स सिला किडीमुळे होतो. उपाययोजना- १) एखाद्या फांदीमध्ये ग्रीनिंगची लक्षणे दिसल्यास तात्काळ तेवढी फांदी नष्ट करावी, कारण या जीवाणूची हालचाल झाडामध्ये संथ गतीने होते. मात्र अधिक प्रमाणात (५० टक्के पेक्षा अधिक) प्रकोप असल्यास बाधित झाडे मुळासकट काढून जाळून नष्ट करावीत. फांद्या छाटणी करताना उपयोगात आणलेले अवजारे १ टक्का सोडियम हायपोक्लोराईड द्रावणाने निर्जंतुक करावी. २) किडींची प्रौढ अवस्थेतील व्यवस्थापनासाठी शेतात पिवळे चिकट सापळे ३० / एकर साप्ताहिक अंतराने जमिनीच्या पृष्ठभागापासून १.५ ते २.० मीटर उंचीवर लावावेत. ३) नवतीच्या तसेच कळी फुटण्याच्या अवस्थेत किडींच्या प्रादुर्भावास अवरोध निर्माण करण्यासाठी थायामेथॉक्सम २५ डब्ल्यूजी "३ ग्रॅम किंवा इमिडाक्लोप्रिड १७.८ एसएल ५ मिली प्रती १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. ४) लिंबूवर्गीय झाडांच्या बगीच्या सभोवताल गोड लिंबाची झाडे नसावी, कारण ही झाडे सिला कीडीचे पर्यायी खाद्य असून कीडीच्या प्रजननाचे फार मोठे स्रोत ठरू शकते. ४) ग्रीनिंग रोगाच्या प्रभावी व्यवस्थापनासाठी ताण सोडल्यानंतर शिफारसीत खत मात्रे पेक्षा ५० टक्के अधिक स्फुरद तीन आठड़यातून विभागून (जून, ऑगस्ट आणि ऑक्टोबर) आणि शिफारसीत नत्र व पालाश पाच हफ्त्यात विभागून (जून, ऑगस्ट, ऑक्टोबर डिसेंबर आणि फेब्रुवारी) तसेच खतांच्या पहिला आठवड्यानंतर १५ दिवसांनी २०० ग्रॅम प्रति झाड जमिनीतून झिंक सल्फेट व फेरस सल्फेट प्रत्येकी आणि सोबतच ऑक्टोबर ते डिसेंबर महिन्यात ४५ दिवसांच्या अंतराने टेट्रासाइक्लिन हायड्रोक्लोराईड ६ ग्रॅम / १० लिटर पाण्यात मिसळून दोन फवारणी करण्याची शिफारस करण्यात येत आहे. ५) या सोबतच ट्रायकोडर्मा हार्जियानम अधिक अधिक सुडोमनास फ्ल्यूरोसन्स १०० ग्रॅम प्रत्येकी प्रती झाड १ किलो शेणखतात मिसळून झाडाचे परिघातामध्ये जमिनीतून द्यावे. ग्रीनिंग'मुळं झाडांना धोका संत्रा मोसंबी आणि लिंबू फळपीक यामध्ये हा रोग आढळून येतो. यापैकी मोसंबीमध्ये सर्वाधिक याचं प्रमाण आढळल्या जातं. कारण की संत्रा लिंबू थोडं सहनशील आहे. परंतु मोसंबी या रोगास खूप लवकर बळी पडते. त्याच्यावर लवकर आपल्याला सदृश्य लक्षणे दिसून येतात एकदा या जिवाणूच संक्रमण झाडामध्ये झाल्यानंतर ते फांदीतून हळूहळू संत गतीने पूर्ण झाडांमध्ये पसरतोय. आणि झाडांमध्ये ब्लॉचिंग म्हणजे की पानांमध्ये विकृत इथे एक भाग हिरवा एक भाग पिवळा अशा प्रकारचा अल्टरनेट बॅंडिंग आपल्याला दिसतात. फळ सुद्धा कमी लागतात अन् लहान आकाराची राहतात. तसेच फळ गळती हा प्रकार सुद्धा होऊ शकते. अन् फळे ती उभी चिरली असता त्यामध्ये एक भाग विकसित असतोय. तो दुसरा भाग अविकसित असतो, या मधल्या बिया सुद्धा सुरकतलेल्या आढळतात. तर अशा पूर्ण झाडात जर या रोगाचा पूर्ण प्रादुर्भाव झाला, म्हणजे ५० टक्के पेक्षा अधिक जर झाडामध्ये प्रादुर्भाव झाला तर असे झाड काढून आपण ते पूर्णपणे नष्ट करणे हाच एक इलाज यावर राहतो. दरम्यान, आपण या झाडांमध्ये जर त्याची प्रतिकार क्षमता वाढवली तर अपेक्षित उत्पादन या झाडापासून आपण सहज घेऊ शकतोय. त्यासाठी आगामी संयुक्त कृषी संशोधन समिती जी आहे, राज्यातील चारही विद्यापीठात मिळून समिती असते. त्यामध्ये संशोधन सादर केले जाते त्यामध्ये या रोगाविषेक आपण एक शिफारस सादर करीत आहे. आणि या शिफारशी वेळीच जर अवलंब केला तर २६ टक्केपर्यंत आपल्याला या रोगाचे नियंत्रण करत येतं, असं आवाहन अकोल्याच्या डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठातील सहाय्यक प्राध्यापक वनस्पती रोग तज्ञ डॉ. योगेश इंगळे यांनी केले आहे.
from Marathi News: मराठी बातम्या, Latest News in Marathi, Breaking Marathi News, Marathi News Paper | Maharashtra Times https://ift.tt/RFpKiO0
No comments:
Post a Comment