गुड न्यूज.. मराठवाड्यातील पाणीटंचाई दूर करण्यासाठी सरकारच मोठं पाऊल; थेट कोकणातील पाणी आणण्यासाठी प्रयत्न https://ift.tt/42zOiQA

मुंबई : मराठवाड्यातील पाणीटंचाई दूर करण्यासाठी शिंदे-फडणवीस सरकारने नुकत्याच काही जलसंपदा प्रकल्पांना मंत्रिमंडळ बैठकीत मान्यता दिली. यानंतर आता लवकरच उत्तर कोकणातील पाणी मराठवाड्यात आणण्यासाठी प्रयत्न केले जाणार असल्याची माहिती मंत्रालयातील सूत्रांनी दिली. त्यानुसार उत्तर कोकणातील नदीखोऱ्यांतून गोदावरी खोऱ्यात प्रवाही वळण योजनेद्वारे आणि उपसा नदीजोड/वळण योजनांद्वारे एकूण २२.९ टीएमसी पाणी वळविण्याचे काम प्राधान्याने हाती घेण्यात येणार आहे. यासाठी एकूण १४,०४० कोटी रुपयांचा निधी लागणार असल्याची माहिती मंत्रालयातील सूत्रांनी दिली.उत्तर कोकणातील नार-पार, अंबिका औरंगा, दमणगंगा, वैतरणा व उल्हास नदी उपखोऱ्यात ३१७ टीएमसी अतिरिक्त पाणी शिल्लक आहे. पश्चिम वाहिनी खोऱ्यातील (कोकण) अतिरिक्त पाणी मराठवाड्यात वळवण्यासाठी प्राथमिक अभ्यास करण्यासाठी राज्य सरकारने २०१९ रोजी समिती स्थापन केली होती. या समितीच्या अहवालानुसार कोकणातील नार-पार, दमणगंगा, वैतरणा, उल्हास नदी खोऱ्यातून गोदावरी खोऱ्यात प्रवाही वळण योजनांद्वारे; तसेच उपसा नदीजोड/वळण योजनांद्वारे एकूण ८९.९२ टीएमसी पाणी वळविण्याबाबत आखणी करून त्याबाबत शिफारस केली आहे. त्यानुसार जवळपास ७.४ टीएमसी पाणी प्रवाही वळण योजनांद्वारे; तर १५.५ टीएमसी पाणी प्रमुख उपसा वळण योजनांद्वारे असे एकूण मिळून २२.९ टीएमसी पाणी वळविण्याचे प्रस्तावित करण्यात आले आहे.यासाठी प्रवासी वळण योजनेद्वारे एकूण ३० योजना प्रस्तावित असून, यापैकी १४ योजना पूर्ण झाल्या आहेत. त्याद्वारे १.०७ टीएमसी पाणी वळविवले जात आहे. पाच योजनांचे बांधकाम सुरू असून, त्याद्वारे १.३५ टीएमसी पाणी वळविले जाईल. ११ भविष्यकालीन योजनांद्वारे ४.९८ टीएमसी पाणी गोदावरी खोऱ्यात वळविणे प्रस्तावित असल्याची माहिती सूत्रांनी दिली. मुख्य म्हणजे प्रमुख उपसा वळण योजनेद्वारे जवळपास १५.५५ टीएमसी पाणी वळविण्याचे प्रस्तावित असून, त्याअंतर्गत तीन प्रकल्पांवर सध्या काम सुरू असल्याची माहिती सूत्रांकडून देण्यात आली आहे. या योजनेंतर्गत सध्या काही नदीजोड प्रकल्पांवर काम सुरू आहे.दमणगांगा-वैतरणा-गोदावरीदमणगंगा-वैतरणा-गोदावरी (कडवा-देव) नदीजोड योजनेंतंर्गत दमणगंगा खोऱ्यात वाल नदीवर निलमाती, वाघ नदीवर मेट व वैतरणा खोऱ्यात पिंजाळ नदीवर कोशिमशेत व गारगाई नदीवर धरणे प्रस्तावित आहेत. एकात्मिक जल आराखड्यामध्ये असलेल्या तरतुदीनुसार, ७.१३ टीएमसी अतिरिक्त पाणी गोदावरी खोऱ्यात वळवणे प्रस्तावित आहे. प्रारूप सविस्तर प्रकल्प अहवालानुसार प्रकल्पाचा खर्च ६६६५ कोटी रुपये असून, आर्थिक परतावा दर २१.३० टक्के आहे. या नदीजोड प्रकल्पाचा सविस्तर प्रकल्प अहवाल राष्ट्रीय जलविकास अभिकरणामार्फत तयार करण्यात येत आहे. तो सप्टेंबर २०२३अखेर पूर्ण होणे अपेक्षित आहे.दमणगांगा-एकदरे -गोदावरीदमणगंगा (एकदरे)- गोदावरी (वाघाड) नदी जोड प्रकल्प (ता. पेठ, जि. नाशिक) प्रकल्पांतर्गत दमणगंगा नदीवर १.१६ टीएमसी क्षमतेचे एकदरे धरण बांधण्याचे प्रस्तावित आहे. ५.०५ टीएमसीपैकी ४.८९ टीएमसी पाणी एकदरे धरणातून उपशाद्वारे झार्लीपाडा वळण योजनेत सोडण्यात येणार आहे. येथून पाणी प्रवाही पद्धतीने गोदावरी खोऱ्यातील वाघाड धरणामध्ये व त्यापुढे जायकवाडी धरणात सोडण्यात येणार आहे. प्रकल्पाची अद्ययावत किंमत १६०० कोटी रुपये असून, आर्थिक परतावा दर २०.२५ टक्के आहे.पार-गोदावरीपार-गोदावरी नदीजोड योजनेंतर्गत १७ धरणे बांधून या धरणातील पाणी प्रवाही पद्धतीने एकत्रित करून उपसा करून करंजवन धरणाच्या पाणलोटक्षेत्रात येणाऱ्या बोगद्याद्वारे वळवण्याचे प्रस्तावित आहे. याद्वारे ३.४२ टीएमसी पाणी गोदावरी खोऱ्यात सोडण्यात येणार आहे.

from Marathi News: मराठी बातम्या, Latest News in Marathi, Breaking Marathi News, Marathi News Paper | Maharashtra Times https://ift.tt/tGBbQWa