तीन राज्यात एकहाती विजय, १२ राज्यात कमळ फुललं, भाजपच्या उत्तरेतील विजयाचा नेमका अर्थ काय? https://ift.tt/TXyhZnM

नवी दिल्ली: भाषणबाजीपेक्षा काम करील, तोच राज्य करील... चार मोठ्या- राज्यांतील निवडणुकीमध्ये काँग्रेसविरुद्धचा थेट सामना भाजपने ३-१ असा जिंकून हॅटट्रिक करतानाच आपल्या राजवटीखालील राज्यांची संख्या १२वर नेल्यानंतर सर्वच राजकीय पक्षांना मिळालेला हा सुस्पष्ट सांगावा आहे. अवघ्या चार-पाच महिन्यांत होणाऱ्या लोकसभा निवडणुकीआधी मध्य प्रदेश, राजस्थान यासारख्या मोठ्या राज्यांत व आश्चर्यकारकरीत्या छत्तीसगडमध्येही भाजपने मारलेली बाजी २०२४मध्ये लोकसभेचा कौल काय व कसा येणार याची चुणूक म्हणता येईल. तेलंगणतील विजय साजरा करण्याचीही उर्मी उरू नये, इतका हा पराभव काँग्रेसच्या जिव्हारी लागणारा ठरला आहे. महाराष्ट्रापुरते बोलायचे तर भाजप-शिंदे गट व अजित पवार गटाच्या महायुतीच्या फार मोठ्या विजयाची बीजे या निकालात दडल्याचे जाणवते.शिवराजसिंह चौहान यांच्या लाडक्या बहिणींसह तिन्ही राज्यांत महिला, शेतकरी व तरुण वर्गाची भाजपला भरभक्कम साथ, डबल इंजिन सरकारचा युक्तिवाद जनतेला पटणे, बंडखोरांना थोपवण्यात किंवा नंतर पाडण्यात आलेले यश, केंद्र-राज्य नेतृत्वांतला समन्वय, राजस्थानातील वसुंधरा राजेंबरोबरचा विसंवाद पडद्याआड करण्यात आलेले यश ही भाजपच्या यशाची काही ठळक कारणे दिसतात. या निकालाने विंध्याचलाच्या वरचा हिंदीभाषक पट्टा व त्याखालचा दाक्षिणात्य पट्टा अशी देशाची सरळसरळ राजकीय विभागणी सुस्पष्ट केलेली आहे.निवडणुका झालेल्या पाच राज्यांतील लोकसभेच्या जागांची संख्या ८३ होते. हे निकालच लोकसभेचा कौल ठरणार, असे वाटणे स्वाभाविक असले तरी हे कोरे करकरीत राजकारण आहे. येथे मतदारांना गृहीत धरण्याची चूक नरेंद्र मोदी-अमित शहा यांच्या नेतृत्वाखालील भाजप कदापि करत नाही. त्यामुळेच भाजपच्या राष्ट्रीय मुख्यालयात, 'अब लोकसभा की तैयारी करनी है,' हीच भावना प्रत्येक नेत्याच्या देहबोलीत स्पष्ट दिसत होती. लोकसभेतही ४००हून अधिक जागांसाठी डबल इंजिनचा जोर लावायचा आहे, हा 'अंडरकरंट' दीनदयाळ उपाध्याय मार्गावर स्पष्ट जाणवत होता. आगामी काळात 'मोदी की गॅरंटी' हेच भाजपचे ब्रह्मवाक्य ठरेल.मोदींची चतुःसूत्रीपाच राज्यांच्या निवडणुकीच्या तोंडावर नितीशकुमार यांनी बिहारमध्ये जात जनगणनेचा पत्ता टाकला व भाजप त्या मुद्द्यावर अडचणीत येण्याची चिन्हे दिसू लागली. काँग्रेसच्या जवळपास प्रत्येक सभेत राहुल गांधी यांनी जातीय जनगणनेवरून मोदी यांना आव्हान दिले होते. त्यावर मागच्या आठवड्यात खुद्द मोदी यांनी तोडगा काढला. माझ्यासाठी गरीब, युवा, महिला व शेतकरी या चारच जाती आहेत, ही मोदी यांची नवीन मांडणी जातीपातीच्या कितीतरी वर जाऊन मतदारांना भावणारी ठरल्याचे प्राथमिक चित्र चारपैकी तीन राज्यांत दिसले आहे. जातीच्या म्हणजे मंडल राजकारणाला आजच्या काळात कमंडलने नव्हे, वर्गसिद्धांताच्या या नव्या व्याख्येने काटशह देण्याचे सूत्र मोदींनी यशस्वीपणे वापरले. आता तरुण वर्गासाठी मोदी सरकार एखादी मोठी योजना आणण्याचीही चिन्हे आहेत.काँग्रेसचे चुकलेले गणितकाँग्रेसचा मतटक्का पाहिल्यास एखाद्या पराभवाने अगदीच हायपाय गाळावेत, असेही काही नाही. आता पराभवाचे आत्मचिंतन, गांधी घराण्याला वाचवण्यासाठी या पराभवाला जबाबदार धरून एखादा 'बळी' देणे, चिंतन मंथन करण्यासाठी समिती नेमणे हे 'आन्हिक' काँग्रेसमध्ये पार पडेलच. मुळात राहुल यांचा जातीय जनगणनेचा मुद्दा लोकांना का अपील झाला नाही, महागाई-बेरोजगारीसारखे वास्तवाचे मुद्दे परिणामकारक का ठरले नाहीत, पनवतीसारखी टीका टाळता आली नसती का, केवळ सोनिया व राजीव गांधींच्या पिढीतील म्हणून पक्षसंघटनेत मोक्याच्या जागा अडवून बसलेल्या कमालीच्या उर्मट नेत्यांना वानप्रस्थाश्रमात धाडण्यास राहुल-प्रियांका गांधी यांना कधी यश येणार यासारख्या मुद्द्यांचे चिंतन राहुल गांधी यांच्याइतकेच त्यांच्या टीमने करणे गरजेचे ठरते. काँग्रेसमध्ये नेत्यांना अनाहुत सल्ले देणारे पत्रकारही यात खारीचा वाटा उचलू शकतात!'इंडिया'वरही सावट'इंडिया'चे अनभिषिक्त नेतृत्व जेमतेम तीन राज्ये असलेल्या काँग्रेसकडे का द्यायचे, असा सवाल ममता बॅनर्जी ते 'आप'चे अरविंद केजरीवाल यांच्यासारखे नेते विचारू शकतात. जिव्हारी लागणाऱ्या या पराभवामध्ये तेलंगणने दिलेला हात हा काँग्रेससाठी दिलासादायक असला तरी त्यात एक अदृश्य धोकाही दडलेला दिसतो. जर काँग्रेस दक्षिणेतच वाढत असेल तर आमच्यात हा नवा वाटेकरी कसा सहन करायचा, हा सावध पवित्रा चंद्राबाबू नायडूंपासून 'इंडिया'तील द्रमुकसारखे पक्षच नव्हे, तर डावे पक्षही करतील. दोन दशकांपूर्वीही छत्तीसगड, मध्य प्रदेश आणि राजस्थानच्या निवडणुकीत काँग्रेसला पराभवाला सामोरे जावे लागले होते; पण काही महिन्यांतच काँग्रेसने केंद्रात सरकार स्थापन केले, असे जयराम रमेश यांच्यासारखे नेते सांगतात. मात्र, २००४ मधील भाजप व २०२४ मधील भाजप यात जमीनच नव्हे तर पाताळ-अस्मान इतका महाप्रचंड बदल झाला आहे, हे वास्तव दडवण्याची चलाखी त्यांना बरोबर जमते, हेच सिद्ध होते.भाजपचे दक्षिणायनभाजपने आहे तेच हिंदीभाषक पट्ट्याचे मैदान भक्कम केले व याचा 'व्यत्यास' असा की हिंदी पट्ट्यातील स्थान भक्कम करण्याची, निदान आहे ते तरी राखण्याची संधी काँग्रेसने गमावली आहे. मोदी-शहा यांचे पुढचे लक्ष्य दाक्षिणात्य पट्ट्यात, त्यातही आंध्र प्रदेश, तेलंगण, तमिळनाडू व अर्थात कर्नाटकावर राहणार हे स्वाभाविक आहे. कर्नाटकात देवेगौडा यांच्या जेडीएसबरोबर भाजपने आधीच युती केलेली आहे. तमिळनाडूत दर पाच वर्षांनी सत्ताबदल केवळ विधानसभेतच होतो असे नाही तर लोकसभेतही त्याचे पडसाद उमटतात हे लक्षात घेता अण्णाद्रमुक बरोबर पुन्हा जुळवून घेण्यासाठी भाजप जोरदार धडपड करील.

from Marathi News: मराठी बातम्या, Latest News in Marathi, Breaking Marathi News, Marathi News Paper | Maharashtra Times https://ift.tt/aqmYgHl